Boek Kartuizers

Kartuizers in het land van de Dommel

Klooster Sint-Sophia van Constantinopel bij ’s-Hertogenbosch, 1466-1641

(Woudrichem, 2012)

Gestorven in de luiers…

In 1084 trok Bruno van Keulen met enkele gezellen het bergmassief van Chartreuse bij Grenoble in. Dit was het begin van een nieuwe orde in de christelijke kerk: de kartuizerorde. Deze kloosterlingen leidden een teruggetrokken en meditatief leven. In de veertiende eeuw bereikten de kartuizers de Nederlanden. Mede onder invloed van de Moderne Devotie werd in 1466 ook in de Meierij van ’s-Hertogenbosch een kartuizerklooster gesticht.

Na twee mislukte vestigingen onder leiding van de in zijn tijd al beroemde Dionysius de Kartuizer, in Olland en in Den Dungen, konden de kwartiermakers in 1472 een klooster in Vught betrekken. De Beeldenstorm in 1566 verstoorde het kloosterleven daar volledig. Het klooster stierf al toen het nog in de luiers lag, aldus de kroniekschrijver van het klooster.

Nog bijna een eeuw bleven de kartuizers daarna met hun stamgebied verbonden. Hun zoektocht naar een nieuwe vestigingsplaats bracht hen in ’s-Hertogenbosch, Boxtel, Esch, Sint-Michielsgestel, weer ’s-Hertogenbosch, weer Boxtel, Tilburg en ten slotte Bokhoven. Moegezworven vertrokken de laatste kartuizers in 1641 naar Antwerpen.

Daarmee waren de banden met het land van de Dommel echter nog niet doorgesneden. Hun eerste stichter, de Bossche kanunnik Ludolf van de Water, had hoeven gegeven in Olland, Kasteren, Gemonde, Son en Den Dungen. Aan hun tweede stichter, Aleid Pieck, hadden ze goederen te danken in het Gelderse rivierengebied tot aan de Linge. Later kregen ze boerderijen in Biezenmortel, Enschot en in het Land van Cuijk. Laatstgenoemd gebied werd toen beheerd door hun beschermheren, de familie Van Egmond. Een bastaardzoon uit dit geslacht werd dan ook in het Vughtse convent opgenomen. Rond 1660 verkochten de kartuizers hun laatste goederen.

Dit boek beschrijft de opkomst, bloei en neergang van het klooster in de context van die dagen. Veel aandacht gaat daarnaast uit naar de goederen in Brabant en Gelderland en naar de sporen die deze monniken in het landschap hebben achtergelaten. Naast schitterende boerderijen en schuren op eeuwenoude complexen kan natuurgebied De Geelders in het hart van de Meierij tot tastbaar erfstuk van de kartuizers gerekend worden. Als toegift komen in het boek enkele kartuizers, afkomstig uit het Land van de Dommel, aan bod.

Auteur:               Jan Sanders

Formaat e.d.:      staand, 18.0 x 25.0 cm, harde band, gebonden, 328 pag., geïllustreerd

Uitgever:            Pictures Publishers

ISBN/EAN:          978-90-73187-78-8

Winkelprijs:        € 25,-

Te bestellen via Duthmala en via de volgende adressen: